در طول بیش از صد سال گذشته، صنعت خودروسازی میدان ظهور و سقوط شرکت‌های مختلف بوده است. برخی برندها به اوج رسیدند و برخی محافظه‌کارانه عمل کردند و برخی هم سرنوشت تلخی داشتند. خودروسازانی که پس از سال‌ها در این صنعت دوام آوردند، امروز به اصالت خود افتخار می‌کنند. دراین‌میان، برخی برندها امروز کاملا ازبین رفته‌اند. البته برندهای منحل‌شده خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: ۱. آن‌هایی که با مرگ خود، لطف بزرگی به پیشرفت صنعت خودروسازی کردند؛ ۲. شرکت‌هایی که پیشرفت امروزی را مدیون آن‌ها هستیم.

در این مقاله، بهترین خودروهای برندهایی را بدون توجه به شهرت جهانی‌شان معرفی می‌کنیم که امروز در صنعت خودروسازی وجود ندارند. برخی از این شرکت‌ها کاملا ازبین رفته‌اند؛ اما تعدادی هم وجود دارند که زیر چتر برندهای بزرگ، هرچند با نشان جدید فعالیت می‌کنند.

AMC ایگل

محصول سال ۱۹۸۰

بهترین محصول شرکت آمریکایی AMC (شرکت American Motors Corporation) را باید مدل ایگل (Eagle) انتخاب کرد. ایگل خودرویی خانوادگی با تمرکز ویژه بر رانندگی آف‌رود بود که ارتفاع زیاد آن، مصداق این ادعا است. شاید بهترین عنوان برای AMC ایگل این باشد: پدربزرگ کراس‌اورهای مدرن. در چند سال اخیر، شاسی‌بلندهای جدید با طرح کوپه بسیار طرفدار پیدا کرده‌اند. درواقع، تیم مهندسی AMC با مدل ایگل SX/4 اولینشاسی‌بلند دودر با طرح کوپه را تولید کردند. شرکت AMC در سال ۱۹۷۹ دراختیار رنو قرار گرفت؛ اما به‌دلیل ارزان‌شدن قیمت بنزین در دهه‌ی ۱۹۸۰ و ازآنجاکه محصولات این شرکت آمریکایی بیشتر خودروهای کوچک بودند، فروش کلی AMC کاهش پیدا کرد. ژورژ بس، مدیرعامل رنو، پیشتاز خرید AMC بود؛ ولی در سال ۱۹۸۶، تروریست‌های کمونیست او را به‌قتل رساندند. جایگزین ژورژ بس علاقه‌ی چندانی به AMC نداشت؛ ازاین‌رو در سال ۱۹۸۷، برند AMC به کرایسلر فروخته شد و پس از ترکیب این دو شرکت آمریکایی، نام AMC برای همیشه به تاریخ پیوست.

آستین هیلی 3000

محصول سال ۱۹۵۹

در سال ۱۹۵۹، زمانی‌که آستین هیلی (Austin-Healey) مدل 3000 رونمایی شد، با داشتن پیشرانه‌ی سه‌لیتری و ترمزهای دیسکی جلو توجه زیادی جلب کرد. محصول آستین هیلی به‌دلیل مسابقات رالی اروپا شهرت فراوانی داشت؛ اما آمریکایی‌ها بیشتر مدل‌های تولیدی 3000 را به خانه بردند. آستین هیلی 3000 یکی از بهترین خودروهای اسپرت بریتانیا بود که در دهه‌ی ۱۹۶۰، به‌روزرسانی شد. پس از پایان قرارداد بیست‌ساله‌ی دو شرکت آستین (بخشی از برند BMC) و دونالد هیلی (Donald Healey Motor Company) در سال ۱۹۷۲، برند آستین هیلی به‌دست فراموشی سپرده شد. پس‌ازآن، زمزمه‌ی احیای این برند با تلاش بی‌ام‌و (مالک شرکت Rover) به‌گوش رسید؛ اما هیچ‌وقت آستین هیلی به خودروسازی بازنگشت. امروزه و پس از گذشت چند دهه، نام آستین هیلی دراختیار گروه خودروسازی شانگهای (SAIC یا سایک) قرار دارد.

اتوبیانکی A112 Abarth

محصول سال ۱۹۷۱

پیش از آنکه فولکس واگن با تولید نسل اول گلف خود را پیش‌گام هاچ‌بک جذاب بداند، شرکت ایتالیایی اتوبیانکی (Autobianchi) با مدل A112 Abarth از راه رسیده بود. این مدل کوچک مجهز به پیشرانه‌ی چهارسیلندر با قدرت ۵۸ تا ۷۰ اسب‌بخار در سال ۱۹۷۱، مدت‌ها پیش از رونمایی گلف تولید شد. شرکت اتوبیانکی بخشی از برند دوچرخه‌سازی بیانکی و در اتحاد با پیرلی و فیات بود. در سال ۱۹۶۸، اتوبیانکی دراختیار فیات و زیرسایه‌ی لانچیا (Lancia) قرار گرفت و سرانجام در سال ۱۹۹۵، نام‌ونشان اتوبیانکی برای همیشه ازبین رفت.

دِ توماسو Pantera

محصول سال ۱۹۷۱

فروچو لامبورگینی مسیری بسیار سخت را برای رقابت با محصولات فراری طی کرد؛ اما الخاندرو د توماسو راه آسان‌تری انتخاب کرد: طراحی مدل اسپرت فوق‌العاده زیبا و استفاده از پیشرانه‌ی V8 فورد در وسط بدنه‌ی آن. باتوجه‌به سلیقه‌ی آمریکایی‌ها، د توماسو پنترا با وجود کیفیت ساخت پایین، با عملکرد فنی بالا تولید شد. باوجوداین، پس از عرضه مشخص شد که کیفیت ساخت پایین و نامطمئن‌بودن پنترا سرانجام مشکل‌ساز می‌شود. درواقع الویس پرزلی فقید، خواننده و هنرپیشه‌ی مشهور قرن بیستم آمریکا، چندبار د توماسو پنترا را گلوله‌باران کرده است. واردات این مدل به آمریکا در سال ۱۹۷۵ متوقف شد؛ اما تولید و عرضه‌ی آن در دیگر کشورها تا سال ۱۹۹۲ ادامه یافت.

شرکت د توماسو سال ۱۹۷۵ با مازراتی ادغام شد؛ اما به‌دلیل فروش کم، سرانجام در سال ۲۰۰۴ به تاریخ پیوست. البته در نمایشگاه خودرو ژنو سال ۲۰۱۱، مدل مفهومی د توماسو رونمایی شد؛ اما خبری از احیای این برند منتشر نشد و تا امروز هم، اطلاعات جدیدی از د توماسو منتشر نشده است.

فسل وگا Excellence

محصول سال ۱۹۵۸

لوکس‌ترین خودروهای امروز خودروسازان فرانسوی در بهترین حالت، با تیپ‌ پایه و استاندارد بی‌ام‌و سری 5 مقایسه‌شدنی هستند؛ اما خودروهای فرانسوی چند دهه پیش، شرایط متفاوتی داشتند. برند فسل وگا (Facel Vega) که نزد افراد مشهور و هنرمندان بسیار محبوب بود، مدل اکسلنس مجهز به درهای کالسکه‌ای و فضای داخلی کاملا دست‌ساز را برای رقابت مستقیم با رولز رویس تولید کرد. برای درک اهمیت اکسلنس باید توجه کرد این مدل به‌عنوان پرچم‌دار شرکت فسل وگا و صنعت خودروسازی فرانسه شناخته می‌شد. با ظهور شرکت‌های بزرگ‌تر در کلاس خودروهای لوکس مثل مرسدس بنز، فسل وگا به حاشیه رفت و سرانجام در سال ۱۹۶۴، کاملا منحل شد.

هادسون هورنت

محصول سال ۱۹۵۱

مدل ماندگار هادسون هورنت (Hudson Hornet) به افسانه‌ی «شباهت بالای خودروهای آمریکا در دهه‌ی ۱۹۵۰» پایان داد. البته باید قبول کرد چراغ‌های دایره‌ای‌شکل بزرگ و تزیینات کروم بدنه که از فاصله‌ی دور جلب توجه می‌کرد، با دیگر خودروهای آمریکایی آن دوران مشابه شمرده می‌شود؛ اما فقط همین دو ویژگی بین هادسون هورنت و مدل‌های دیگر مشترک است. انحنای زیبای سقف این مدل که در هماهنگی کامل با طرح نمای عقب قرار داشت، زیبایی محض است. درواقع اگر هادسون هورنت امروز تولید می‌شد، در کلاس کوپه‌های چهاردر مثل مرسدس بنز CLS قرار می‌گرفت. هادسون هورنت به‌دلیل عملکرد فنی چشمگیر، ستاره‌ی مسابقات نسکار (NASCAR) در دهه ۱۹۵۰ هم بود. شرکت هادسون در سال ۱۹۵۴ با اتحاد نش کلوینیتر (Nash-Kelvinator) ادغام شد تا برند AMC ایجاد شود؛ اما نشان هادسون تا سال ۱۹۵۷ زنده ماند.

جنسن Interceptor

محصول سال ۱۹۶۶

مدل جنسن اینترسپتور گزینه‌ای جدید پیش‌ روی خریداران قرار داد تا خودروهای اسپرت بریتانیایی دهه‌ی ۱۹۶۰ مثل محصولات ترایمف و MG خسته‌کننده به‌نظر برسند. نام جذاب اینترسپتور به‌دلیل بحران مالی شرکت ازبین رفت. در سال ۱۹۷۶، جنسن تعطیل شد؛ اما سال ۲۰۰۱ با مدل جدید S-V8 و طراحی مشابه اینترسپتور به میدان خودروسازی بازگشت. احیای برند جنسن بسیار کوتاه بود و پس از تولید بیست دستگاه S-V8، این شرکت دوباره تعطیل شد.

ماترا Rancho

محصول سال ۱۹۷۷

شرکت فرانسوی ماترا (Metra) رنچو را با قطعات باقی‌مانده از دیگر مدل‌ها تولید کرد. ابتدا ون VF2 انتخاب و سپس پیشرانه‌ی ۱.۴لیتری مدل 1308GT روی آن نصب شد. ترمزهای مدل 110TI و جعبه‌دنده‌ی چهارسرعته‌ی 1307، بخش‌های دیگر رنچو را تشکیل دادند. ماترا رنچو با وجود طراحی مشابه خودروهای آف‌رود، به‌دلیل هزینه‌ی گران تولید هیچ‌وقت با سیستم انتقال قدرت چهارچرخ محرک (4WD) همراه نشد. بخش خودروسازی ماترا در قالب زیرمجموعه‌ی رنو تا سال ۲۰۰۳ فعالیت کرد و سپس با تقسیم دارایی‌ها آن بین رنو و پینین‌فارینا منحل شد. بخش‌های هوانوردی و جنگ‌افزار ماترا هم‌اکنون دراختیار ایرباس قرار دارند.

مرکوری Cougar

محصول سال ۱۹۶۷

خودروساز آمریکایی مرکوری (Mercury) مدل دوست‌داشتنی کوگر را برای پرکردن شکاف بین فورد موستانگ و فورد تاندربرد عرضه کرد. کوگر که از پلتفرم موستانگ کلاسیک استفاده می‌کرد، به‌دلیل ترکیب قوای فنی پونی‌کار و فضای داخلی لوکس، پرچم‌دار مرکوری شناخته شد. تا سال ۲۰۰۲، هشت نسل از کوگر تولید شد؛ اما هیچ‌کدام به برجستگی نسل اول آن نبودند. سرانجام با دستور مقام‌های فورد، برند مرکوری در سال ۲۰۱۰ به خط پایان رسید.

اولدزموبیل 2-4-4

محصول سال ۱۹۶۴

خودرو عضلانی و آمریکایی 442 محصول شرکت اولدزموبیل (Oldsmobile) ابتدا در قالب پکیج آپشن برای مدل کوتلاس (Cutlass) زندگی خود را آغاز کرد. این پکیج به‌قدری طرفدار پیدا کرد که مقام‌های اولدزموبیل، مدلی جدید و مستقل با نام 2-4-4، پیشرانه‌ی ۳۹۰اسب‌بخاری و سیستم تعلیق و ترمزهای بهتر در سال ۱۹۶۸ تولید کردند. در آن سال‌ها، کد 2-4-4 به‌معنی خودرو قدرتمند تمام‌عیار بود. سال ۱۹۷۲، این کد دوباره به آپشنی برای مدلی دیگر تبدیل شد. محصولات خودروساز آمریکایی اولدزموبیل در بین مدل‌های تولیدی برندهای زیرمجموعه‌‌ی پرتعداد جنرال موتورز حرفی برای گفتن نداشتند. سرانجام در سال ۲۰۰۴ و با تصمیم مدیران ارشد جنرال موتورز، اولدزموبیل برای همیشه تعطیل شد.

پانارد 24 BT/CT

محصول سال ۱۹۶۴

سال‌ها پیش، خودروساز فرانسوی پانارد (Panhard) نزد راننده‌های معمولی با تولید سدان‌های بزرگ و شش‌سرنشینه و راحت شهرت داشت؛ اما راننده‌های حرفه‌ای و مسابقه، بیشتر طرفدار خودروهای اسپرت و سبک‌وزن این شرکت بودند. تیم مهندسی پانارد برای ترکیب این دو سلیقه‌ی متفاوت، سری 24 را با دو مدل فاصله‌ی محوری کم و زیاد طراحی کردند. مدل 24BT از مدل 24CT طویل‌تر بود تا فضای بیشتری برای سرنشینان عقب وجود داشته باشد. هر دو مدل از پیشرانه‌ی دو سیلندر تخت هواخنک استفاده می‌کردند و به‌لطف طراحی آیرودینامیک، سرعت‌گیری درخورتوجهی داشتند. بخش خودروسازی شرکت پانارد در سال ۱۹۶۷ به سیتروئن فروخته و منحل شد؛ اما نام پانارد به‌عنوان تولیدکننده‌ی خودروهای نظامی همچنان زنده است و به‌عنوان زیرمجموعه‌ی گروه خودروسازی ولوو فعالیت می‌کند.

پونتیاک فایربرد

محصول سال ۱۹۶۷

جالب است بدانید مقام‌های جنرال موتورز مجوز تولید خودرو اسپرت دوسرنشینه به مهندس‌های پونتیاک(Pontiac) ندادند. درواقع، این محدودیت به‌دلیل جلوگیری از تولد رقیبی جدید برای شورولت کوروت ایجاد شده بود. البته پونتیاک مجوز تولید خودرویی اسپرت برپایه‌ی پلتفرم کامارو را دریافت کرد و طولی نکشید فایربرد (Firebird) متولد شد. این مدل کلاسیک درکنار کامارو تا چهار نسل تولید شد؛ اما سرانجام در سال ۲۰۰۲ از میدان کنار رفت. پس از بحران مالی شدید جنرال موتورز در سال ۲۰۰۸ و قرارگرفتن در آستانه‌ی ورشکستگی، برند پونتیاک هم در سال ۲۰۱۰ منحل شد.

پلیموث Road Runner

محصول سال ۱۹۶۸

خودروهای عضلانی پس از سال‌های ابتدایی تولد، به‌تدریج باتوجه‌به قدرت و قیمت بیشتر، از دسترس خریداران معمولی خارج شدند. مدل جادوانه‌ی رود رانر با قدرت ستودنی و طراحی نفس‌گیر، بازگشتی به ریشه‌های خودروهای عضلانی بود. تولید خودرو عضلانی با قیمت مناسب به‌قدری موفقیت‌آمیز بود که فروش رود رانر در سال اول عرضه، از پیش‌بینی تحلیلگران پلیموث (Plymouth) فراتر رفت. برند آمریکایی پلیموث به‌عنوان زیرمجموعه‌ی کرایسلر، سال ۲۰۰۱ منحل شد و برخی از خودروهای آن با نشان کرایسلر فروخته شدند.

روور SD1

محصول سال ۱۹۷۶

شاید بتوان گفت برند روور (Rover) هنوز نمرده و در چین با نام Roewe فعالیت می‌کند؛ اما روور بریتانیا با نمونه‌ی چینی تفاوت داشت. مدل SD1 آخرین تلاش بزرگ مهندس‌های روور برای تولید خودرویی پرچم‌دار پیش از همکاری با هوندا بود.SD1 با طراحی جذاب و پیشرانه‌ی هشت‌سیلندر Vشکل در گران‌ترین تیپ، به رقیبی برای سدان‌های لوکس بی‌ام‌و و مرسدس بنز تبدیل شد. شرکت روور پس از پیوستن به گروه آستین روور، مدل‌های مختلف براساس هوندا آکورد تولید کرد. سپس بی‌ام‌و در سال ۱۹۹۴ روور را دراختیار گرفت؛ اما فورد با پرداخت هجده‌میلیون دلار این برند را در سال ۲۰۰۶ خرید. گفتنی است در سال ۲۰۰۸، روور درکنار لندرور و جگوار به خودروساز هندی تاتا موتورز (Tata  Motors) فروخته شد.

ساب 99

محصول سال ۱۹۶۸

مدل 99 خودروساز سوئدی ساب (SAAB) شروع عصری تازه در این شرکت بود که پس از مدل 92 انجام شد. با این مدل بود که ساب توربو ۱۹۷۸ را تولید کرد. درواقع، مدل ۱۹۷۸ توربو تکامل 99 بود. شاید بتوان مدل 900 Aero را هم درکنار 99 قرار داد؛ زیرا برگ برنده‌ی سوئدی‌ها برای رقابت با محصولات آلمان شمرده می‌شد. در سال ۲۰۰۰، جنرال موتورز ساب را خرید؛ اما سپس در سال ۲۰۱۰، آن را به اسپایکر (Spyker) فروخت. تولید خودروهای ساب به‌طور رسمی از سال ۲۰۱۱ متوقف شد. شرکت چینی NEVS خط تولید ساب را دراختیار گرفت؛ ولی به‌نظر می‌رسد بخش خودروسازی این شرکت سوئدی همچنان تعطیل است. تا سال ۱۹۹۰، بخش خودروسازی و هواپیماسازی ساب زیر یک سقف بودند؛ اما امروز فقط هواپیماهای ساب تولید می‌شوند.

سیمکا 1000Rallye

محصول سال ۱۹۷۰

حاصل همکاری مهندس‌های فرانسوی و ایتالیایی سیمکا (Simca) و آبارث، مدل کلاسیک و قدرتمند 1000 بود. این مدل که هنوزهم در مسابقات هیل‌کلایمب (Hill climb) از آن استفاده می‌شود، سدانی محورعقب و قدرتمند و با قیمت رقابتی بود. در سال ۱۹۷۰، کرایسلر شرکت فرانسوی سیمکا را خرید؛ اما در سال ۱۹۷۹، پژو سیتروئن با دراختیارگرفتن این برند، تالبوت (Talbot) را جایگزین آن کرد.

استودبیکر Avanti

محصول سال ۱۹۶۲

مدل عجیب اوانتی آخرین محصول خودروساز آمریکایی استودبیکر (Studebaker) پیش از انحلال بود. اوانتی که پاسخ استودبیکر به شورولت کوروت بود، با بدنه‌ی فایبرگلاس در ۵۸۰۰ دستگاه تولید شد. خط تولید شرکت استودبیکر در سال ۱۹۶۳ متوقف شد، البته کارخانه‌ی آن در کانادا تا سال ۱۹۶۶ فعالیت کرد. برند استودبیکر امروزه دراختیار شرکت تولیدکننده‌ی قطعات Federal-Mogul قرار دارد.

تاترا 613

محصول سال ۱۹۷۴

تاترا با محل نصب پیشرانه‌ی پشت محورعقب مثل پورشه 911، بهترین محصول شرکت خودروسازی تاترا (Tatra) واقع در کشور چک بود. تاترا 613 به‌عنوان یکی از بهترین خودروهای دوران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اروپای‌شرقی و مدل محبوب مأموران KGB و سازمان‌های پیمان ورشو شناخته می‌شود. تاترا که از سال ۱۸۵۰ با تولید انواع کالسکه بنیان نهاده شد و پس از پژو، قدیمی‌ترین شرکت تولید‌کننده‌ی وسایل نقلیه اروپا است، تا سال ۱۹۹۹ به ساخت خودرو ادامه داد. هم‌اکنون فعالیت تاترا به تولید کامیون‌های کوچک محدود شده است.

تالبوت سامبا کروک

محصول سال ۱۹۸۲

کروک سامبا (Samba) خودرویی اقتصادی محسوب می‌شد که برای جوانان طراحی شده بود. درحقیقت، فولکس واگن گلف دربرابر این مدل مانند رولز رویس بود. پس از اینکه پژو سیتروئن بخش اروپای کرایسلر را در سال ۱۹۷۹ دراختیار گرفت، از نام‌ونشان تالبوت برای فروش محصولات کرایسلر و سیمکا استفاده کرد. این روند تا سال ۱۹۸۷ برای خودروهای سواری و تا سال ۱۹۹۴ برای ون‌ها ادامه یافت.

وسپا 400

محصول سال ۱۹۵۷

وسپا (Vespa) به‌عنوان شرکت خودروسازی امروز وجود ندارد. درحقیقت، برند ایتالیایی وسپا در سطح جهان با اسکوترهای متنوع شناخته می‌شود؛ اما پیش‌ازاین، یکی از کوچک‌ترین خودروهای اروپا را تولبد کرده است. مدل 400 با پیشرانه‌ی ۳۹۳ سی‌سی در فرانسه تولید شد و تنها خودرو وسپا باقی ماند. پس از تولید خودرو، وسپا تمرکز اصلی خود را به اسکوتر زیرنظر شرکت مادر پیاجو (Piaggio) معطوف کرد. ذکر این نکته لازم می‌نماید که در سال ۲۰۱۶، این شرکت مشهور ایتالیایی ۵۳۲هزار اسکوتر فروخت.